Tekuća 2024. godina na putu je da postane najtoplija godina ikada i prva koja je za 1,5 stepeni Celzijusa toplija od predindustrijskih vremena, prema Službi za klimatske promjene ''Copernicus''.
ADVERTISEMENT
Toplija klima dovela je do ekstremnih vremenskih obrazaca tokom ove godine.
Iz Službe EU za klimatske promjene ''Copernicus'' kažu da je "praktično izvjesno da će 2024. biti najtoplija godina dosad".
To je granica za koju se svijet nadao da će ostati unutar Pariskog klimatskog sporazuma iz 2015. godine, kako bi se izbjegle najteže posljedice zagrijavanja.
Uticaj toplije klime vidljiv je u ovogodišnjim ekstremnim vremenskim pojavama.
''Slom klime'' u Španiji
Radovi na čišćenju i spasavanju se nastavljaju na istoku Španije više od nedelju dana, nakon što su bujične poplave izazvane jakim pljuskovima odnijele sve pred sobom.
(Izvor: AP/Emilio Morenatti)
Bez vremena da reaguju, ljudi su satima bili zarobljeni u vozilima, kućama i preduzećima.
Više od nedelju dana nakon potopa 29. oktobra, vlasti su pronašle 217 tijela i nastavljaju potragu za nestalim osobama.
Naučnici koji pokušavaju da objasne šta se dogodilo vide dvije vjerovatne veze sa klimatskim promjenama izazvanim ljudima.
Jedna je da topliji vazduh zadržava, a zatim izbacuje više kiše.
Druga su moguće promjene u mlaznoj struji - rijeci zraka iznad kopna koja pomiče vremenske sisteme širom svijeta - koja stvara ekstremne vremenske prilike.
(Izvor: AP/Emilio Morenatti)
Klimatski naučnici i meteorolozi rekli su da se neposredni uzrok poplave zove sistem oluje sa niskim pritiskom koji je migrirao iz neobično valovite i zaustavljene mlazne struje.
Taj sistem se jednostavno parkirao iznad regiona i kišio. To se dešava dovoljno često da ih u Španiji zovu ''DANAs'', španski akronim za sistem, kažu meteorolozi.
A tu je i neobično visoka temperatura Sredozemnog mora.
"Dakle, imamo zaista toplu vazdušnu masu blizu površine koju proizvodi ovo toplo Sredozemno more. I imamo hladniju vazdušnu masu u gornjim nivoima. To znači nestabilnost. Dakle, vazduh je nestabilan, zaista nestabilan", objašnjava David Pino, profesor fizike na Politehničkom univerzitetu Katalonije.
Pino je objasnio da su ''DANAs'' , kako je rekao "zaista tipične", ali u zavisnosti od godine uzrokuju različite količine padavina.
Mediteranska obala Španije navikla je na jesenje oluje koje mogu uzrokovati poplave, ali ova epizoda je bila najsnažnija poplava u posljednje vrijeme.
Katalonije preživjela najgoru sušu u istoriji
Hannah Cloke, profesorica hidrologije na Univerzitetu Reading, kaže da su vlasti bile nedovoljno pripremljene za poplavu.
"Zapravo je zaista teško otkriti šta je tačno uzrokovalo ove poplave jer postoji toliko mnogo faktora koji doprinose. Da, u ovom regionu je padalo zaista mnogo kiše, zaista neobične količine kiše iz ovog olujnog sistema. Ali zapravo, postoji mnogo drugih stvari se dešavaju, takođe, imamo dosta ljudi na putu od poplava Ali ta upozorenja tada nisu stigla ni do ljudi na terenu, a ljudi su bili iznenađeni poplavama, ili nisu znali šta da rade kada su čuli ta upozorenja.''
Ranije ove godine, španska regija Katalonija pretrpjela je najgoru sušu u istoriji.
(Izvor: AP/Emilio Morenatti)
U februaru su zvaničnici sjeveroistočne španske regije proglasili vanredno stanje zbog suše, s akumulacijama koje opslužuju šest miliona ljudi - uključujući stanovništvo Barselone - ispod 16 odsto njihovog kapaciteta, što je istorijski minimum.
Proglašenje regionalnog vanrednog stanja smanjilo je vodu za navodnjavanje usjeva za 80 odsto i za stado za 50 odsto - veliki udarac za ruralnu ekonomiju.
Sunca sve više, snijega sve manje
Evropska skijaška industrija također osjeća uticaj toplijih zima.
Početkom februara italijanske planine bile su neobično zelene, a ne bijele od snijega tokom jedne od najtoplijih zima u istoriji zemlje.
(Izvor: AP/Antonio Calanni)
Januar 2024. bio je najtopliji januar na svijetu, prema Službi za klimatske promjene.
Suša je zahvatila velike dijelove južne Afrike od kraja 2023.godine.
Spaljeni su bili usjevi koje desetine miliona ljudi sami uzgajaju i na koje se oslanjaju da bi preživjeli u Zimbabveu, Zambiji i Malaviju.
Svjetski program za hranu kaže da je sušu pogoršao El Ninjo, prirodni klimatski fenomen koji zagrijava dijelove Tihog okeana, svake dvije do sedam godina.
U južnoj Africi to je značilo ispodprosječne padavine, ponekad sušu, ostavljajući milione gladnih zbog neuspjelih usjeva.
USAID-ov sistem ranog upozoravanja na glad procijenio je da će 20 miliona ljudi trebati pomoć u hrani u južnoj Africi u prvih nekoliko mjeseci 2024.